“Xóm bánh ú” giữ lửa nghề

“Xóm bánh ú” là cái tên người dân Cà Mau dành để gọi vui những hộ gia đình ngụ trên đường Quang Trung, thuộc Khóm 5, Phường 5, TP Cà Mau. Ở đây có khoảng 6 hộ gia đình chuyên gói bánh ú nước tro để bán tại nhà và bỏ sỉ ở Sài Gòn phục vụ dịp Tết Đoan ngọ. Cứ khoảng 28 tháng 4 âm lịch là các gia đình rộn ràng tiếng cười vì kẻ gói bánh, người làm nhân… vui cả một con đường. 

Mỗi hộ gia đình thường thuê thêm khoảng 20-40 nhân công tuỳ quy mô lớn nhỏ để gói bánh, mỗi người phụ trách làm 1 khâu. Một chị gói trung bình từ 2.000-2.500 cái bánh/ ngày. Có chị gói giỏi sẽ từ 4.000-5.000 cái bánh/ngày là chuyện thường. Mỗi cái bánh sẽ được chủ nhà trả 800 đồng tiền công. Nhẩm tính một ngày, mỗi chị em cũng kiếm được từ 1,6- 4 triệu đồng và được bao ăn uống tại chỗ. Thế nên, nhiều chị em ở huyện cũng tranh thủ lên làm thêm trong vài ngày.

Mỗi chiếc bánh phải đủ nếp, nhân... và đảm bảo trọng lượng khi giao lên Sài Gòn nên người gói bánh phải rất giỏi nghề.

Bà Quách Thị Bé Sáu, 63 tuổi, một hộ gói bánh ú tại đây hồ hởi: “Có mấy ngày thôi nhưng vui lắm. Cứ năm nào gói là cũng bao nhiêu gương mặt vì các chị em quen tay, ước lượng chính xác. Bánh để bán tại nhà sẽ cho dừa và đậu xanh nhiều, nhưng bánh gửi Sài Gòn phải giảm lượng dừa vì sợ nhân bị meo. Thấy gói dễ chứ không có dễ đâu, phải tập trung và có nghề mới có bánh đẹp, đúng chuẩn. Khâu luộc bánh thì các anh sẽ đảm nhận vì hơi nặng và nóng. Mỗi khâu được trả công khác nhau nhưng cũng tạo được thu nhập cho nhiều anh chị em trong vài ngày”.

Nghề này làm riết thành ghiền. Dù chưa tới Tết Đoan ngọ nhưng cứ rảnh rỗi là các chị em tại “xóm bánh ú” lại tự bày ra gói để luyện tay nghề. Hầu như các chị đều được mẹ truyền dạy nghề gói bánh từ bé nên tay nghề ngày càng nâng lên theo thâm niên. 

Chị Tô Thị Bé Nhỏ, 35 tuổi tâm sự: “Nhà tôi gói bánh bán bánh mấy chục năm rồi, từ hồi mẹ tôi còn sống, năm nào cũng gói. Sau này, tôi vẫn muốn con cháu mình duy trì nghề này. Nhiều lúcnhớ lại cảnh hồi xưa mẹ ngồi chỉ bảo từng chút một cách làm, cách gói mà ứa nước mắt. Tôi cũng dạy các con mình gói, biết đâu sau này tụi nó cũng có kỷ niệm về mẹ giống như tôi vậy. Mình gói bánh mà thấy người ta dùng bánh khen ngon là hạnh phúc lắm”.

Trong không khí vui vẻ, rộn ràng những ngày trước Tết Đoan ngọ, những bàn tay thoăn thoát cuốn lá, múc nhân và buộc dây như những cỗ máy nhanh nhẹn và chuẩn từng li từng tí. Với họ, đây không chỉ là cái nghề kiếm tiền mà là còn là một nét văn hoá truyền thống đáng trân quý cần được lưu giữ và phát huy. 

Chị em phụ nữ vừa gói bánh vừa trò chuyện vô cùng vui vẻ.

Bà Trịnh Thị Phương Hà, 61 tuổi, chia sẻ: “Bánh này xuất xứ từ người Hoa chứ không phải của người Việt, nhưng mình quý nghề và giữ nghề như một cách hoà hợp giữa các dân tộc với nhau. Chúng tôi gói bánh thấy ý nghĩa vì bánh được nâng niu, thưởng thức trong ngày tết đặc biệt. Hiện, tôi cũng dạy cho một vài bạn nữ thích gói bánh để lưu giữ nghề này. Một năm chỉ có vài ngày mà vui như tết cổ truyền vậy”.

Mặc dù có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng bánh ú nước tro của Việt Nam vẫn có những nét đặc trưng riêng biệt, mang đậm nét văn hoá của người Việt nói chung và người miền Nam nói riêng. Bánh ú nước tro là một món ăn bình dị và được cả người lớn và trẻ nhỏ yêu thích. Khi cắn vào bên trong nhân đậu xanh ngọt bùi, tan ngay trong miệng sẽ kích thích cả vị giác và khứu giác. Cái tình của người gói bánh gửi gắm trong từng chiếc bánh cũng mang đậm giá trị tinh hoa.

Theo LAM KHÁNH (Báo Cà Mau)