Chăm sóc phục hồi vườn cây ăn trái sau hạn mặn

Không được chủ quan

Nông dân ở huyện Phong Điền, TP Cần Thơ chăm sóc, tưới nước cho vườn cây ăn trái.

Mùa khô năm 2019-2020, tổng lượng nước từ thượng nguồn sông Mekong về khu vực ĐBSCL được đánh giá là thiếu hụt nhiều so với trung bình nhiều năm và thấp hơn rất nhiều so với năm 2015, nên mặn đã xuất hiện sớm, độ mặn cao và xâm nhập sâu vào các sông, gây thiếu nước ngọt trầm trọng cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp ở vùng ĐBSCL. Những tháng qua, vùng ĐBSCL cũng đối mặt với tình trạng ít mưa, nắng nóng xảy ra trên diện rộng, với nền nhiệt khá cao và có sự chênh lệch nhiệt độ khá cao giữa ngày và đêm. Điều này cũng gây ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh trưởng và làm giảm năng suất, sản lượng của nhiều loại cây trồng, thậm chí gây chết cây.

Theo các báo cáo và đánh giá của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) và các địa phương vùng ĐBSCL, mùa khô năm 2019-2020, tổng diện tích cây ăn trái trong vùng ĐBSCL có khả năng bị ảnh hưởng hạn, mặn khoảng 130.000ha, chiếm tỷ lệ 39,1% tổng diện tích cây ăn trái toàn vùng. Cụ thể: tỉnh Tiền Giang 28.360ha, Bến Tre 12.350ha. Long An 12.900ha, Trà vinh 12.350ha, Vĩnh Long 8.580ha, Sóc Trăng 13.650ha,… Các chủng loại cây ăn trái bị ảnh hưởng là xoài, chuối, thanh long, dứa, cây có múi, nhãn, chôm chôm, sầu riêng, mít, vú sữa... Do hạn mặn diễn biến gay gắt hơn năm 2015-2016 và kéo dài nên nhiều diện tích vườn cây ăn trái và sản xuất giống cây ăn trái tại các huyện thuộc một số tỉnh ven biển: Bến Tre, Tiền Giang, Sóc Trăng bị ảnh hưởng nặng nề, nhiều diện tích trồng cây ăn trái và sản xuất giống cây ăn trái bị thiếu nước tưới, nông dân phải vận chuyển nước ngọt từ nơi khác về để tưới cây. Các cơ quan chức năng tại các địa phương và Trung ương cũng đã tích cực hỗ trợ người dân thực hiện nhiều giải pháp nhằm bảo vệ vườn cây và tăng cường các hoạt động cung cấp, đảm bảo nguồn nước ngọt cho sản xuất và sinh hoạt... nên đã giảm thiểu được các thiệt hại.

Ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ NN&PTNT, cho biết: "Chúng ta đã phòng, chống hạn mặn rất tốt cho diện tích gần 100.000ha trong vùng bị ảnh hưởng. Đến nay, diện tích cây ăn trái bị thiệt hại do hạn hán và xâm nhập mặn ở vùng Tiền Giang, Bến Tre hay vùng ngọt Cần Thơ, Vĩnh Long hầu như không đáng kể so với đợt hạn mặn năm 2015-2016. Theo thống kê, diện tích cây ăn trái bị thiệt hại trên 70% chưa tới 3.000ha, trong khi năm 2015-2016 có tới 35.000ha bị thiệt hại ở mức này".

Theo Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam bộ, xâm nhập mặn ở cửa sông Cửu Long đang có xu thế giảm dần nhưng vẫn ở mức cao. Đặc biệt, xâm nhập mặn trên các sông Vàm Cỏ (Long An), Cái Lớn (Kiên Giang), vùng bán đảo Cà Mau khả năng sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao đến nửa đầu tháng 6, sau đó giảm dần. Các địa phương cần tiếp tục chủ động ứng phó với tình hình xâm nhập mặn.

Giải pháp phục hồi vườn cây

Bước vào mùa mưa, tình hình hạn mặn cũng giảm nhưng tại nhiều nơi hạn mặn vẫn còn ở mức cao nên nông dân không được chủ quan. Đặc biệt, nhiều vườn cây sau hạn mặn đã bị suy kiệt, vẫn còn có nguy cơ bị chết cây và thiệt hại về năng suất, sản lượng trái do cây và đất đã bị nhiễm mặn trước đó. Do vậy, nông dân cần tiếp tục theo dõi sát các thông tin thời tiết, hạn mặn để chủ động ứng phó và quan tâm áp dụng các biện pháp và giải pháp kỹ thuật được ngành chức năng khuyến cáo để phục hồi sinh trưởng, phát triển vườn cây sau hạn mặn. Qua đó, tiếp tục giảm thiểu các thiệt hại ở mức thấp nhất đối với cây ăn trái.

Tiến sĩ Võ Hữu Thoại, Phó Viện trưởng Viện Cây ăn quả Miền Nam, lưu ý, bà con thấy có nước ngọt và nước mưa khi chuyển mùa, liền vội vã sử dụng phân bón hóa học để bón cho vườn cây ăn trái, điều này sẽ càng làm ảnh hưởng xấu đến cây vì bộ rễ đã suy yếu và hư hỏng, cần phải phục hồi. Sau hạn mặn, nhà vườn cần thực hiện các bước rửa mặn, phục hồi bộ rễ, bộ lá cho cây, bổ sung dinh dưỡng cho bộ lá, giúp cây tăng cường hấp thu dinh dưỡng và quang hợp, sau đó mới có thể bón phân hóa học. Để rửa mặn, chúng ta cần chú ý bón vôi cho cây và dùng nước tưới lên liếp vườn cây để đưa mặn trong đất thoát theo nước xuống mương và ra sông.

Theo Viện Cây ăn quả Miền Nam, sau hạn mặn cần kiểm tra tình trạng, đánh giá thiệt hại trên vườn cây ăn quả, từ đó đề ra kế hoạch để phục hồi vườn cây. Nếu vườn có nhiều cây chết hoặc tỷ lệ cây bị thiệt hại nặng thì nên phá bỏ, trồng lại hay chuyển sang cây trồng khác. Nếu hạn, mặn chỉ làm ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển một số cây trong vườn và việc duy trì vườn cây vẫn còn hiệu quả thì tiến hành trồng giặm, hoặc chăm sóc để hồi phục vườn cây càng nhanh càng tốt. Việc đánh giá thiệt hại của từng cây trong vườn rất quan trọng để lựa chọn giải pháp chăm sóc phù hợp.

Đối với tán cây thiệt hại nhiều, cần chăm sóc cây như giai đoạn kiến thiết cơ bản nhằm phục hồi tán cây, không để ra quả. Đối với tán cây thiệt hại không nhiều, chăm sóc cây như giai đoạn mang quả để cây có thể ra hoa, đậu quả. Tùy theo mức độ ảnh hưởng của hạn, mặn và mức độ thiệt hại của cây ăn quả trên vườn mà chúng ta có các giải pháp chăm sóc phù hợp để giúp cây sớm phục hồi. Cụ thể, thực hiện cắt tỉa những cành khô héo, cành chết, cành ốm yếu, cành bị sâu bệnh. Tỉa bỏ bớt hoặc toàn bộ số quả trên cây tùy theo mức độ lá bị rụng ít hay nhiều. Nếu chúng ta tiếp tục để quả trên cây trong điều kiện này thì hệ thống rễ đã bị thiệt hại do mặn nên khả năng hấp thu dinh dưỡng để nuôi quả bị giảm mạnh dẫn đến chất lượng quả kém, còn làm suy kiệt cây, trường hợp nặng sẽ dẫn đến chết cây.

Do mặn làm bộ rễ cây bị hư hại nặng nên cần sử dụng các chế phẩm sinh học để tưới vào đất kích thích cây ra rễ non, đồng thời sử dụng phân bón có nguồn gốc hữu cơ sinh học phun lên tán cây để hỗ trợ kịp thời nguồn dinh dưỡng cho bộ lá non phát triển, kế đến bón phân hữu cơ hoai mục để cung cấp thêm dinh dưỡng cho đất và cây trồng. Khi bộ rễ mới cơ bản được hình thành thì sử dụng phân lân, phân NPK và bổ sung các dinh dưỡng trung, vi lượng sẽ giúp cây sớm hồi phục hơn.

Theo KHÁNH TRUNG (Báo Cần Thơ)