Thầy giáo Cần Thơ "hồi sinh" loài thủy tùng quý hiếm bên bờ tuyệt chủng

Loài thủy tùng quý hiếm trong Sách đỏ, từng đứng trước nguy cơ biến mất khỏi Việt Nam, nay bất ngờ hồi sinh mạnh mẽ trên cù lao Tân Lộc (Cần Thơ) nhờ tâm huyết hơn 20 năm của thầy giáo Huỳnh Công Thống, người đã kiên trì nhân giống và dựng nên vườn "báu vật xanh" giữa sông Hậu.

Hơn 20 năm "bén duyên" với thủy tùng 

Chúng tôi đón chuyến phà sớm để kịp theo chân thầy Thống (62 tuổi, khu vực Tân An, phường Tân Lộc, TP Cần Thơ), nhằm tận mắt thấy vườn 500 cây thủy tùng đang sinh trưởng, phát triển tốt và nghe ông chia sẻ câu chuyện mang thủy tùng về xứ cù lao Tân Lộc cách đây hơn 20 năm.

Là giáo viên tại Trường THCS THPT Tân Lộc, sau giờ đứng lớp, thầy Thống có niềm đam mê nghiên cứu và tìm hiểu những giống loài độc lạ và quý hiếm.

Qua tìm hiểu, ông biết được loài cây thủy tùng hay còn gọi là thông nước, có giá trị về mặt khoa học. Là cây thân gỗ có màu xanh, vân sớ đẹp, gỗ nhẹ, không bị mối mọt, đặc biệt không cong vênh. Người ta thường biết đến loại cây thân gỗ này khi dùng nó làm đồ thủ công mỹ nghệ.

Theo nhiều nguồn tài liệu, do nhiều yếu tố mà loài cây rừng này hiện không thể tự mình sinh sôi, đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. 

Tại Việt Nam, nơi có quần thể thủy tùng tự nhiên là tỉnh Đắk Lắk. "Năm 2000, tôi nhiều lần ra Đắk Lắk tìm tòi nghiên cứu làm sao có thể giữ lại nguồn gene quý thủy tùng. Tôi may mắn gặp, được nhiều người giúp đỡ và tìm được một cây giống đem về Cần Thơ trồng thử nghiệm. 

Tôi nhận thấy khí hậu và thổ nhưỡng ở Đắk Lắk và Cần Thơ khá tương đồng nhau, nên quyết định mang về vùng đất cù lao quê nhà trồng xem sao", thầy Thống nhớ lại.

Gian nan "giữ hồn" thủy tùng

Nhờ vào bàn tay chăm bón của thầy Thống, cây thủy tùng đầu tiên thích nghi và sinh trưởng tốt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới và đất phù sa của vùng đất cù lao Tân Lộc giữa sông Hậu.

Sau đó, ông áp dụng nhiều phương pháp khác nhau để tạo cây giống như gieo hạt, giâm cành, chiết cành, nuôi cấy mô nhưng bất thành.

Không bỏ cuộc, ông tiếp tục thử nghiệm thực tế, quyết "hồi sinh" loài cây độc lạ này. Cuối cùng, cách ghép ngọn thủy tùng và gốc cây bột mộc là giải pháp tối ưu và hiệu quả nhất để tạo cây giống.

"Tôi mừng lắm khi nhân giống thành công và giữ lại nguồn gene loại cây quý hiếm này ở ngay trên mảnh đất quê hương mình. Tuy nhiên lúc cây còn nhỏ dễ bị nhiễm bệnh rồi chết. Vì thế giai đoạn chăm sóc cây con rất quan trọng, mình phải thường xuyên theo dõi, nếu thấy bất thường phải can thiệp ngay, không thì cây sẽ chết", thầy Thống nói.

Tính đến nay có khoảng 2.500 cây được nhân giống thành công. Hiện có hơn 90 hộ dân trồng nhỏ lẻ và 15 hộ dân trồng đại trà loại cây này ở cù lao Tân Lộc. Một cây thủy tùng sinh trưởng và phát triển tốt có thể đạt chiều cao trung bình khoảng 12m.

Thầy Thống cho biết thêm có nhiều người ở Hà Nội, Đồng Tháp... biết và đặt mua cây giống thủy tùng.

"Tôi sẵn sàng chuyển giao kỹ thuật, hỗ trợ hướng dẫn người dân trồng và chăm sóc thủy tùng nếu họ muốn, cũng như tiếp tục nghiên cứu tạo cây giống từ phương pháp cho thụ phấn chéo với cây thủy tùng Trung Quốc. 

Tôi mong muốn được góp một phần công sức vào việc gìn giữ và bảo tồn nguồn gene thủy tùng - loài cây quý hiếm đang cần được bảo vệ", ông bày tỏ.

Theo Tuổi Trẻ