Ân tình nghệ sĩ ưu tú Văn Tân

Nghệ sĩ ưu tú Văn Tân thể hiện hình tượng Bác Hồ trong suất diễn thứ 2.000 tại Bến Tre.

50 năm thể hiện hình tượng Bác Hồ

NSƯT Văn Tân là một trong số ít nghệ sĩ của cả nước thành công khi hóa thân vào hình tượng Bác Hồ trên sân khấu. Ông sinh năm 1943, tại thôn Phúc Cai, xã Xuân Hương, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang. Ông là diễn viên Đoàn Cải lương Vinh Quang của Bắc Giang vào năm 1962. Ông may mắn được gặp Bác Hồ trong cả 2 lần khi Bác về thăm Bắc Giang vào năm 1961 và 1963.

Hình ảnh của Bác Hồ đã được nhiều nghệ sĩ tái hiện trên sân khấu, điện ảnh nhưng với NSƯT Văn Tân là người đã đưa hình ảnh vị cha già dân tộc đi sâu vào lòng công chúng. Từng buổi biểu diễn đều được ông chăm chút sao cho lột tả được hình tượng Bác qua từng ánh mắt, cử chỉ, dáng đi, giọng nói. Niềm vui trong đời thường của ông là được kể chuyện về Bác Hồ cho những người xung quanh với mong muốn lan tỏa những đức tính tốt đẹp của Bác để mọi người học tập và noi theo gương Bác.

NSƯT Văn Tân bắt đầu thể hiện hình tượng Bác Hồ từ năm 1974, đến nay là gần 50 năm. Ông kể lại: “Phát biểu vào ngày 20-7-1970, thời điểm khi Bác Hồ mới xa chúng ta gần 1 năm, nhà thơ Tố Hữu có nói với văn nghệ sĩ rằng: Sau 5 năm, 7 năm, văn nghệ sĩ phải đưa được hình tượng Bác Hồ trong phim ảnh và sân khấu. Chính từ đấy, giới văn nghệ sĩ miền Bắc được phát động. Lúc đó, tôi là diễn viên kịch nói cũng đã tự mình mày mò hóa trang. Sau 4 năm, đến ngày 17-1-1974, lần đầu tiên tôi được lên sân khấu thể hiện hình tượng Bác Hồ. Từ đó đến ngày hôm nay là tròn 2 ngàn buổi”.

Cùng với kỹ thuật hóa trang điêu luyện, NSƯT Văn Tân không ngừng nghiên cứu tư liệu, luyện tập giọng nói, phong thái của Bác. Hình ảnh ông chọn thể hiện là giai đoạn lúc Bác Hồ đã cao niên nhưng vẫn còn khỏe mạnh, từ năm 1960 - 1965, với mái tóc bạc phơ, sắc diện hồng hào trong bộ quần áo kaki vàng kem, đi dép cao su. Theo từng năm, NSƯT Văn Tân đã có cách thể hiện phù hợp theo độ tuổi với những đề tài như: Bác Hồ với thanh niên, phụ nữ, thiếu niên, bộ đội, công an, với đồng bào các dân tộc, học sinh, sinh viên… Không biết bao nhiêu lần ông đã làm khán giả xúc động trước hình ảnh vị lãnh tụ vĩ đại, kính yêu của dân tộc. Ông đã đạt danh hiệu Kỷ lục gia Việt Nam thể hiện hình tượng Bác Hồ trên sân khấu và điện ảnh phục vụ nhân dân nhiều nhất.

Ân tình với Bến Tre

Tính đến nay, NSƯT Văn Tân đã có 4 lần về diễn tại Bến Tre, gồm các năm 1996, 2003, 2018 và 2023; tổng cộng 38 suất diễn phục vụ cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Bến Tre. Ông kể lại: “Khởi nguồn ân tình của tôi với Bến Tre là trong lần tôi được gặp cô Nguyễn Thị Định, khi ấy đã 70 tuổi, là Phó chủ tịch Hội đồng Nhà nước kiêm Chủ tịch Hội Phụ nữ Việt Nam tại Đại hội Phụ nữ tỉnh Tuyên Quang ngày 10-3-1992. Khi cô Ba Định tặng hoa cho tôi thì có hỏi: “Bác bao nhiêu tuổi mà diễn giỏi thế?”. Tôi thưa: “Dạ thưa bác, 50 tuổi ạ”, chỉ nói bao nhiêu đó thôi mà tôi nhớ mãi. Sau đó, nhân hội nghị nâng cao chất lượng hoạt động nhà văn hóa, câu lạc bộ đồng bằng sông Cửu Long mà tôi được vào miền Nam rồi có dịp diễn tại Vĩnh Long rất thành công. Lúc này, tôi có gặp một số cán bộ ngành văn hóa của Bến Tre khi đó như: anh Vĩnh Xuân, anh Quốc Việt, nhạc sĩ Lan Phong. Ba đồng chí này mới ngỏ lời mời tôi về Bến Tre, diễn lần đầu tiên là vào năm 1996”.

Trong lần diễn tại Bến Tre vào tháng 4-2018, NSƯT Văn Tân đã có hứa với lãnh đạo tỉnh khi nào diễn đủ 2 ngàn lần phục vụ nhân dân thì sẽ về lại Bến Tre. Giữ lời hứa và ân tình đó, người nghệ sĩ bước vào tuổi 80 vẫn luôn phấn đấu để có sức khỏe và trở lại Bến Tre, tiếp tục thể hiện hình tượng Bác Hồ.

“Quan trọng là người nghệ sĩ phải đúng hẹn, đúng giờ, đã hứa là làm. Bây giờ về đến Bến Tre rồi, tình cảm người Bến Tre dành cho tôi vẫn dồi dào, ấm áp. Thấy dừa thì nhớ Bến Tre/ Thấy bông lúa đẹp nhớ về Cần Thơ/ Miền Nam mong nhớ Bác Hồ/ Dừa Bến Tre ngọt nước, dân Bến Tre nghĩa tình. Tôi xin nhận Bến Tre là quê hương thứ hai của mình vì ở đâu cũng thấy ấm tình Bến Tre”, NSƯT Văn Tân bày tỏ.

Tất cả những hình ảnh chụp về những lần đến biểu diễn tại Bến Tre bao năm qua đều được nghệ sĩ lưu giữ và ghi chú thông tin cẩn thận như cái cách mà ông trân trọng, ghi nhớ tình cảm của người Bến Tre dành cho ông.

Đêm diễn thứ 2 ngàn tại Bến Tre, NSƯT Văn Tân hóa thân trong hình tượng Bác Hồ. Một lần nữa đứng trên sân khấu diễn đạt lại những lời dạy tâm huyết mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói trước nhân dân, cán bộ, chiến sĩ lúc còn sinh thời. Sự thể hiện chân thực của nghệ sĩ đã góp phần đưa hình tượng Bác Hồ đến gần hơn với mọi người.

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Bàn nhận xét: “Từ một chàng trai 20 tuổi đến nay đã bước sang tuổi 80, NSƯT Văn Tân vẫn miệt mài phục vụ nhân dân. Khán giả cả nước nói chung và khán giả Bến Tre nói riêng trân trọng sự đóng góp của nghệ sĩ đối với nghệ thuật nước nhà”.

Xúc động nói lời cảm ơn khán giả trong đêm diễn đặc biệt, NSƯT Văn Tân nhắn gửi đến anh chị em nghệ sĩ cùng đoàn và đoàn nghệ sĩ cải lương tại Bến Tre: “Nghề diễn viên của chúng ta là kiếp tằm rút ruột nhả tơ cho đời, phải ham học, tinh lọc đời người, nghiệp diễn rèn luyện suốt đời mới nên. Tôi với các nghệ sĩ diễn viên nhà hát còn sức là còn cống hiến phục vụ nhân dân thật tốt”.

Sau Bến Tre, NSƯT Văn Tân sẽ tiếp tục biểu diễn tại các đơn vị, tỉnh, thành khác, tiếp tục đưa hình ảnh Bác Hồ kính yêu của dân tộc đến với mọi người; giúp mọi người tìm thấy những bài học từ tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như những phẩm chất cao quý của Bác. Từ đó, mọi người vận dụng vào công việc, cuộc sống cho riêng mình.

Chương trình nghệ thuật đêm 23-5-2023 của NSƯT Văn Tân có sự kết hợp phần trình diễn hát Quan họ của đội ca múa Hương Sen, Hội Văn hóa Quan họ Bắc Giang và vở cải lương “Đối diện người xưa” do Đoàn Nghệ thuật Cải lương Bến Tre biểu diễn. Đây là sự kiện lần đầu tiên hát Quan họ được biểu diễn cho công chúng Bến Tre. Chương trình có sự tham dự của lãnh đạo tỉnh, đại diện các sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh và đông đảo cán bộ, chiến sĩ, nhân dân trên địa bàn đến theo dõi, thưởng thức.

Theo THANH ĐỒNG (Báo Đồng Khởi)