Hội quán - Ngôi nhà chung giúp nông dân thay đổi tư duy sản xuất

Nông dân chuyển đổi tư duy sản xuất

Trước đây, hình ảnh người nông dân Đồng Tháp thường gắn liền với sự cần cù nhưng đơn lẻ. Mạnh ai nấy làm, quy mô manh mún khiến nông sản thường xuyên rơi vào điệp khúc “được mùa mất giá”. Tuy nhiên, sự ra đời của mô hình Hội quán đã trở thành một “thiết chế xã hội” đặc biệt, len lỏi vào từng nếp nhà, vườn cây, thúc đẩy thay đổi tư duy người nông dân.

Đồng chí Lê Minh Hoan - người được xem là “cha đẻ” của mô hình Hội quán - luôn động viên bà con nông dân kiên định với con đường sản xuất sạch để đáp ứng yêu cầu của thị trường.

Thực chất, Hội quán - đơn giản là sự tập hợp tự nguyện của những người cùng ngành nghề, có thể là trồng xoài, quýt, chanh hay hoa kiểng... Ở đó, không có sự chỉ đạo hành chính cứng nhắc, không có rào cản của chức vụ. Người nông dân chấp nhận “bước ra khỏi ngôi nhà riêng để đến với ngôi nhà chung”, cùng nhau uống trà, chia sẻ chuyện đời, chuyện nghề, từ cách bón phân, tỉa cành đến chuyện dạy dỗ con cái.

Chính sự thấu hiểu và mở lòng ấy đã tạo nên bước ngoặt lớn. Nông dân Đồng Tháp đã dần đoạn tuyệt với tư duy “sản xuất chạy theo số lượng”. Thay vào đó, họ chú trọng vào chất lượng, ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật để giảm chi phí đầu vào và gia tăng lợi nhuận trên cùng một đơn vị diện tích. Tư duy “làm ăn riêng lẻ” được thay thế bằng tư duy “liên kết vùng”, tạo ra những vùng nguyên liệu rộng lớn, đạt chuẩn an toàn, đủ sức “gõ cửa” những thị trường khó tính nhất.

Điển hình cho sự chuyển đổi này là Canh Tân Hội quán (xã Phú Hựu) - cánh chim đầu đàn của mô hình Hội quán. Sau gần 10 năm hoạt động, hơn 100 thành viên nơi đây đã bỏ tập quán canh tác lạc hậu để cùng nhau xây dựng vùng nhãn sạch VietGAP rộng 120 ha. Từ sự thay đổi này, trái nhãn Châu Thành đã kiêu hãnh vươn mình sang các thị trường khó tính bậc nhất như: Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và EU.

Đồng chí Lê Minh Hoan thường xuyên tham dự các buổi ra mắt Hội quán, trò chuyện thân tình và lắng nghe tâm tư của bà con nông dân.

Ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ nhiệm Canh Tân Hội quán chia sẻ về bước tiến chiến lược: “Để có cơ sở pháp nhân liên kết tiêu thụ với doanh nghiệp hiệu quả, từ nền tảng Hội quán, chúng tôi đã thành lập Hợp tác xã (HTX) Nông sản an toàn An Hòa. Hai mô hình này hoạt động song song, bổ sung cho nhau. Hội quán là nơi gắn kết tình cảm, chia sẻ kỹ thuật, còn HTX tập trung về kinh tế, đảm bảo đầu ra ổn định cho bà con”.

Câu chuyện thành công của Canh Tân Hội quán đã dần lan tỏa khắp tỉnh. Đến nay, Đồng Tháp đã hình thành 145 Hội quán với gần 7.500 thành viên. Sức sống của mô hình này được minh chứng qua con số 40 HTX nông nghiệp được phôi thai và thành lập từ Hội quán, vận hành trơn tru theo công thức: Hợp tác - Liên kết - Thị trường.

Hiệu quả kinh tế được thể hiện rõ qua từng mối liên kết. Đó là Minh Tân Hội quán (xã Mỹ Thọ) liên kết tiêu thụ xoài; là Thành Tâm Hội quán (huyện Lai Vung cũ) với cái bắt tay chiến lược cùng doanh nghiệp để đưa quýt đường, cam xoàn vào hệ thống siêu thị hiện đại; hay Đồng Tâm Hội quán (xã Tịnh Thới) phối hợp cùng Viện Cây ăn quả miền Nam xây dựng 42 ha xoài đủ chuẩn xuất khẩu, mở ra hướng đi bền vững cho nông sản địa phương.

Tại Tâm Quê Hội quán (phường Cao Lãnh), sự thay đổi không chỉ nằm ở đầu ra mà còn ở quy trình sản xuất. Bà con đã biết tận dụng phế phẩm nông nghiệp để tự sản xuất phân hữu cơ bón cho cây xoài. Cách làm này vừa giúp giảm hơn 50% chi phí sản xuất, vừa bảo vệ môi trường, tạo ra sản phẩm sạch, an toàn cho người tiêu dùng.

Chính quyền và người dân cùng bàn bạc

Hiệu quả của Hội quán không chỉ đong đếm bằng tiền hay sản lượng nông sản, mà còn làm cầu nối để người nông dân và chính quyền địa phương gần nhau hơn. Ông Lê Phước Tánh, Chủ nhiệm Thuận Tân Hội quán (phường Cao Lãnh) bộc bạch: “Trước đây, nói tới gặp lãnh đạo xã, tỉnh, nông dân như tôi rất ngại và ít có những đề xuất.

Từ khi có Hội quán, Bí thư xã, rồi lãnh đạo tỉnh, trung ương thường xuyên xuống ngồi uống trà, nói chuyện thân tình, gần gũi với bà con hơn. Từ đó, những chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước được nông dân tiếp nhận dễ dàng và tự nguyện làm theo. Khi chính quyền địa phương vận động làm xoài hữu cơ hay làm du lịch nông nghiệp, bà con đều đồng lòng vì thấy được cái lợi, sự tâm huyết của lãnh đạo”.

Nông dân tại Tâm Quê Hội quán (phường Cao Lãnh) thực hiện quy trình ủ phân hữu cơ bón cho xoài, giúp giảm chi phí và bảo vệ môi trường.

Cùng chung cảm nhận, ông Trần Văn Bình, Chủ nhiệm Hội quán Làng Hoa (phường Sa Đéc) cho rằng, Hội quán đã khơi dậy tinh thần làm chủ thực sự của Nhân dân. “Nơi đây không chỉ bàn chuyện làm ăn, mà còn bàn chuyện làng, chuyện địa phương.

Từ việc giữ gìn vệ sinh chung, giúp nhau lúc “tối lửa tắt đèn”, cho đến những vấn đề lớn hơn của xã hội đều được bàn bạc công khai, dân chủ. Những việc nhỏ được giải quyết thấu đáo từ cơ sở đã tạo nên sự đồng thuận cao trong xã hội”, ông Bình chia sẻ.

Đồng Tháp đang thí điểm hình thành “Làng thông minh” dựa trên nền tảng các Hội quán. Tại đây, người nông dân sẽ được trang bị kiến thức, công nghệ thông tin để có tầm nhìn rộng hơn. Một thế hệ nông dân mới - những “nông dân số” có tri thức, có kỹ năng liên kết và lòng tự hào về quê hương - đang dần hình thành từ những buổi sinh hoạt mộc mạc dưới mái nhà Hội quán.

Có thể khẳng định, mô hình Hội quán ở Đồng Tháp là một minh chứng sống động: Khi lòng dân và ý Đảng gặp nhau, khi sự tự nguyện thay thế cho mệnh lệnh hành chính, thì những giá trị to lớn - cả về kinh tế lẫn văn hóa, xã hội - sẽ được nảy mầm và phát triển...

Theo Báo Đồng Tháp