Sản xuất sầu riêng nghịch vụ "né" mặn, lợi nhuận gấp 2-3 lần

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, đặc biệt là tình trạng xâm nhập mặn và hạn hán kéo dài tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Tại tỉnh Vĩnh Long, cây trồng đặc sản như sầu riêng đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng. Tuy nhiên, bằng sự chủ động và áp dụng các giải pháp kỹ thuật canh tác chuyên sâu, nông dân không chỉ "né" được nước mặn, bảo vệ năng suất, cho cây sầu riêng đem lại lợi nhuận vượt trội.

Chủ động thay đổi giải pháp kỹ thuật

Hạn mặn đầu năm 2020 làm cho vườn sầu riêng 0,4ha của ông Nguyễn Văn Đức, xã Tân Phú, tỉnh Vĩnh Long thiệt hại nặng nề. Vườn cây đang vào thời điểm cho trái thuận vụ, do thiếu nước tưới, cây suy kiệt, trái sầu riêng không đạt chất lượng, buộc ông Đức phải cắt bỏ trái để cứu cây. Ông Đức chia sẻ, sau mùa vụ thất thu do bị ảnh hưởng của xâm nhập mặn tác động đến vườn sầu riêng, ông chủ động thay đổi phương thức canh tác.

Biện pháp của ông Đức thực hiện là chuyển qua cho sầu riêng ra trái nghịch vụ trước khi hạn mặn đến. Với cách làm này, ông Đức đã thành công mang lại hiệu quả cao. Ông Đức phân tích, xử lý cho trái nghịch vụ đòi hỏi nông dân có kỹ thuật và kinh nghiệm canh tác, hơn nữa chi phí xử lý trái nghịch vụ cũng tăng gấp đôi so với canh tác thuận vụ. Tuy vậy, đổi lại vườn sầu riêng cho trái nghịch vụ bán với giá cao gấp 2-3 lần so với vụ thuận.

Đồng thời, sau khi thu hoạch trái nghịch vụ, cây sầu riêng ít bị tác động do hạn mặn, vì thời điểm mặn đến cây sầu riêng sau thu hoạch được cắt tỉa cành, cần ít nước tưới, chi phí phục hồi vườn cây ít hơn, cây hồi phục nhanh hơn. Vụ mùa năm 2024, vào vụ mùa nghịch, ông Đức bán với giá 110.000 đồng/kg, lợi nhuận thu về 300-400 triệu đồng.

Ông Đức đang tiến hành cho phủ gốc ngăn nước mưa, xử lý cho ra hoa nghịch vụ, cây sầu riêng dự kiến cho thu hoạch trước thời điểm mặn cao nhất (tháng 2-3 Âm lịch).

Là một trong những hộ dân trồng sầu riêng sớm chuyển sang cho trái nghịch vụ, bà Cao Thị Chiên, xã Tân Phú, tỉnh Vĩnh Long cho hay, hiện nay ảnh hưởng biến đổi khí hậu tác động rất lớn đối với sản xuất nông nghiệp. Do đó, nông dân từng bước ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật mới trong canh tác để mang lại hiệu quả cao hơn.

Theo bà Chiên, “né” mặn hiệu quả có lợi lớn nhất là bảo vệ được vườn cây sầu riêng bền vững. Cây sầu riêng từ lúc trồng đến thu hoạch phải mất hơn 6 năm, nếu canh tác gặp hạn mặn cây suy kiệt rồi chết, nông dân thua lỗ rất lớn. Mấy năm gần đây, vào mùa nghịch vụ giá sầu riêng đều tăng cao, so với thời điểm thuận vụ, vì đây là thời điểm các tỉnh miền Đông, Tây Nguyên vườn cây sầu riêng cho trái đồng loạt.

Bà Chiên chia sẻ, vườn sầu riêng 0,9 ha của gia đình đang cho trái nghịch vụ, dự kiến thu hoạch trong khoảng 15 ngày tới, với sản lượng 2 tấn/1.000m2. Hiện nay, giá sầu riêng cao gấp 2 lần so với 3 tháng trước đó (mùa thuận). Mặc dù chi phí đầu tư cho canh tác sầu riêng cho trái nghịch vụ tăng 30-40%, nhưng với mức giá bán chênh lệch tăng 2-2,5 lần, hiệu quả kinh tế mang lại nhiều hơn. Việc chủ động cho sầu riêng ra trái mùa nghịch vừa "né" xâm nhập mặn vừa bảo vệ vườn sầu riêng bền vững, cho thu nhập cao và ổn định.

Nhân rộng mô hình

Theo bà Nguyễn Thị Thinh, xã Tân Phú, tỉnh Vĩnh Long, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Tân Phú, việc chuyển đổi sản xuất sầu riêng cho trái nghịch vụ để “né” mặn mang lại hiệu quả cao cho các thành viên trong hợp tác xã. Hợp tác xã hiện có hơn 300 thành viên, với 800ha diện tích vườn sầu riêng. Từ một vài hộ ban đầu chuyển đổi, đến nay có hơn 3/4 diện tích vườn sầu riêng của hợp tác xã chuyển sang canh tác cho trái nghịch vụ.

Để “né” được mặn và bán được sầu riêng giá cao, các thành viên trong hợp tác xã đã chia sẻ kỹ thuật xử lý trái vụ để cùng nhau chăm sóc cây trồng hiệu quả. Thời điểm này, giá sầu riêng bán ra dao động 90 đến 130.000 đồng/kg, cao gấp đôi so giai đoạn chính vụ. Hợp tác xã còn đẩy mạnh liên kết với các doanh nghiệp từ sản xuất đến tiêu thụ. Sầu riêng của xã Tân Phú hiện nay đã được cấp mã số vùng trồng, xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, hướng tới phát triển bền vững.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long Lâm Văn Tân, toàn tỉnh có hơn 6.000 diện tích trồng sầu riêng. Đây là loại cây đặc sản có giá trị kinh tế cao của tỉnh. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và xâm nhập mặn ngày càng gay gắt, nông dân chủ động ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất không chỉ là giải pháp tình thế mà còn mở ra hướng đi bền vững, đạt hiệu quả kinh tế cao.

Sầu riêng mang lại giá trị kinh tế cao, nhưng cũng vô cùng nhạy cảm với các yếu tố môi trường, đặc biệt là nồng độ muối trong đất và nước tưới. Tại Vĩnh Long, xâm nhập mặn, thường đạt đỉnh vào mùa khô khoảng tháng 2 đến tháng 4 hàng năm, trùng với giai đoạn cây sầu riêng vào vụ chính cần nhiều nước nhất để nuôi trái nên dễ thiệt hại, thậm chí hủy hoại cả vườn cây sầu riêng.

Thành công của mô hình sản xuất sầu riêng cho trái nghịch vụ chứng minh tính bền vững trong canh tác nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu, tối ưu hóa lợi nhuận, góp phần quan trọng khẳng định nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành sầu riêng Việt Nam trên bản đồ nông sản thế giới, mở ra tương lai phát triển bền vững cho loại cây ăn quả đặc sản của tỉnh Vĩnh Long./.

Theo TTXVN/Vietnam+